Với sự phát triển mạnh mẽ của cơ sở hạ tầng, các chung cư cao tầng lần lượt được xây dựng ngày càng nhiều, đi liền với sự phát triển của xây dựng thì việc đòi hỏi về thiết kế và thi công hệ cấp thoát nước phải đảm bảo đáp ứng được nhu cầu đảm bảo cuộc sống cho người dân sử dụng trong thời gian dài.
Cấp thoát nước là yếu tố quan trọng và cơ bản trong quá trình thiết kế và hoàn thiện chung cư, đây là hệ thống đảm bảo tiện nghi cho cuộc sống hằng ngày của cư dân và ảnh hưởng trực tiếp đến môi trường sống xung quanh.
Trong bài viết này chúng tôi sẽ cung cấp những vấn đề được quan tâm xung quanh hệ thống cấp thoát nước cho chung cư.
Hệ thống cấp thoát nước chung cư thường được chia thành 2 phần riêng biệt, đó là hệ thống cấp nước và hệ thống thoát nước.
I. Hệ thống cấp nước trong chung cư
Hệ thống cấp nước chung cư lấy nước từ nguồn dẫn (giếng khoan hay bể ngầm…và nước sẽ được bơm trực tiếp vào các bể chứa được đặt ở tầng cao nhất của tòa nhà để lưu trữ nước. Từ bể chứa một hệ thống được ống được nối tới các thiết bị sử dụng
Có thể sử dụng thêm bơm cấp nước sạch tăng áp giúp tăng áp lực đường ống để bơm được tất cả các vị trí tầng cao mà không bị sụt áp. Ngoài ra, hệ thống có thể dùng các loại máy bơm nước đẩy cao lên tới vài chục mét giúp luân chuyển nước dễ dàng.
1. Cấu tạo và các thành phần chính
Hệ thống cấp nước hoạt động ổn định và đáp ứng được nhu cầu sử dụng của cư dân tại các tòa chung cư được tạo nên từ những bộ phận :
- Nguồn cấp nước: bể ngầm trữ nước tiếp nhận từ mạng lưới cấp nước đô thị hoặc giếng khoan
- Bể chứa nước trên mái (tầng cao nhất) chứa nước để cấp xuống các tầng theo nguyên lý trọng lực (hệ thống gián tiếp)
Máy bơm nước:
- Bơm đẩy cao cấp nước lên bể chứa trên tầng mái hoặc bơm trực tiếp đến khu vực sử dụng nước.
- Bơm tăng áp duy trì áp lực đường ống để bơm có thể đẩy được lên tầng cao và khắp các khu vực cần sử dụng. Hệ bơm tăng áp thường được kết hợp với Bình tích áp Varem để tăng hiệu quả hoạt động, ổn định áp lực trong đường ống
- 2 loại bơm này dùng bơm luân phiên và bổ trợ cho nhau, để giảm tải hoạt động và tăng tuổi thọ thiết bị và toàn hệ thống
Hệ thống đường ống dẫn bao gồm:
- Ống cấp nước chính chuyên sử dụng để dẫn nước từ bể ngầm lên bồn chứa trên mái tầng cao nhất hoặc đến nơi sử dụng
- Ống đứng cấp nước: đưa nước từ tầng hầm lên tầng mái
- Ông cấp nước nhánh: chuyên dẫn nước từ ống đứng đến các khu vực sử dụng
Đồng hồ nước, van khóa từng tầng/căn hộ:
- Đồng hồ chuyên đo lưu lượng toàn bộ của tòa nhà (có thêm đồng hồ đo lưu lượng từng hộ),
- Có van khóa từng khu vực, từng nhà để có thể tiện cho việc sửa chữa trong lúc sử dụng bị hư hỏng mà không phải ngắt toàn cục.
- Van khóa 1 chiều : tránh trường hợp nước chảy ngược dòng gây nhiễm bẩn, vi khuẩn xâm nhập
2. Các loại hệ thống cấp nước
Trong các hệ thống cấp nước cho các tòa nhà cao tầng, thường được áp dụng 2 phương pháp cấp nước trực tiếp và gián tiếp
- Hệ thống cấp nước trực tiếp
Là hệ thống sử dụng nước trực tiếp tại nguồn nước được cấp tại khu vực. Khi nước trong đường ống của khu vực cấp nước có áp suất đủ mạnh sẽ theo đường ống đến các thiết bị sử dụng nước tại các căn hộ, khu sử dụng nước của cư dân.
Hệ thống này được đánh giá là tiết kiệm chi phí, chất lượng nước đảm bảo nhưng không ổn định, mức cân bằng thấp và hiệu suất kém do phụ thuộc vào áp lực nguồn, không sử dụng được khi mất điện.
- Hệ thống cấp nước gián tiếp.
Đây là hệ thống có bể chứa nước, nước sẽ được cấp từ hệ thống nước, dự trữ tại bể chứa trên tầng cao nhất (tầng mái). Hệ thống sẽ bao gồm máy bơm, đường ống, các loại van khóa và điều tiết để kiểm soát và bảo vệ hệ thống nước an toàn. Sau đó hệ thống ống phụ và van dẫn nước từ bể chứa phân chia đến các khu vực cần sử dụng
Đây là hệ thống cấp nước ổn định sử dụng được nước trong cả điều kiện mất điện, dễ thi công và bảo trì. Tuy nhiên cũng có một số mặt hạn chết như việc xây dựng bể chứa chiếm diện tích trên mái, dễ bị vi khuẩn, rong rêu nếu không bảo trì vệ sinh định kỳ và tầng trên cùng của hệ thống áp yếu, nước sẽ kém hơn
- Hệ thống cấp nước kết hợp (cả trực tiếp và gián tiếp)
Vì kết hợp sử dụng cả hai hệ thống trực tiếp và gián tiếp sẽ tối ưu hiệu quả cấp nước cho toàn bộ chung cư: tầng cao dùng nước từ bể chứa (bồn mái), tầng thấp dùng nước bơm trực tiếp từ nguồn bể ngầm… tận dụng được áp lực sẵn có và hệ thống bồn chứa
Tuy nhiên để sử dụng được hệ thống kết hợp này cần phải có thiết kế phức tạp và chất lượng van điều chỉnh áp suất phải có chất lượng cao, thật chính xác để đảm bảo an toàn cho đường ống và hệ thống cấp nước
II. Hệ thống thoát nước trong chung cư
Hệ thống thoát nước thải sinh hoạt trong tòa nhà có vai trò thu thập, xử lý và đưa nước thải đến mạng lưới thoát nước đô thị.
Hệ thống thoát nước chung cư được chia làm 2 phần chính:
- Hệ thống dùng thoát nước mưa ở tầng mái, nước mưa từ ban công các hộ gia đình theo 1 trục đường ống thoát ra hệ thống thoát nước cục bộ của thành phố
- Hệ thống thoát nước thải có chức năng thu gom về bể xử lý nước thải tại các tầng hầm của tòa nhà, sau đó xử lý và phân hủy nguồn chất thải này, trong đó có thiết kế bể tự hoại, chất thải được tập trung và xử lý thông qua bể tự hoại
1. Phân loại nước thải
Hệ thống thoát nước của một tòa nhà chung cư thường có nhiều loại nước thải khác nhau, trong đó được chia thành 3 nhóm chính để tập trung xây dựng thiết kế các hệ thống xử lý chất thải đúng với tính chất của loại nước thải đấy
- Nước mưa: từ tầng mái của tòa nhà, ban công của các hộ dân, sân thượng…. Đây là nước nguồn không ô nhiễm nhiều nhưng có thể chứa rác, bụi bẩn, lá cây… với tính chất của nguồn nước thải này, kỹ sư có thể thiết kế dùng hệ thống thoát nước đơn giản, tách riêng với nước thải sinh hoạt để tránh ngập úng vào các hộ gia đình từ ban công hoặc sân thượng.
- Nước thải sinh hoạt: phát sinh từ các hoạt động sinh hoạt hằng ngày như tắm rửa, giặt giũ, nấu ăn, vệ sinh… vì phát sinh từ các hoạt động trên nên tính chất nước ở đây có thể bị nhiễm khuẩn, chứa dầu mỡ, rác, cặn bẩn…nên yêu cầu xử lý nước thải này sẽ cao hơn so với xử lý nước mưa. Cần thiết kế hệ thống riêng, đưa nước thải về hệ thống bể tự hoại để xử lý
- Nước thải từ các khu vực chung: hầm rác, phòng giặt, gara, hệ thống phòng kỹ thuật, phòng máy bơm…. Từ các khu vực này ra có nhiều loại bụi bẩn, rác, dầu nhớt hoặc hóa chất bởi vậy phần nước thải này cần có hệ thống gom riêng, đưa về hệ thống xử lý ( có thể tách dầu mỡ nếu cần thiết) rồi mới đưa ra hệ thống nước thải của thành phố.
2. Cấu tạo hệ thống
- Mạng lưới ống thoát nước mặt sàn: hệ thống này gom nước thải từ các mặt sàn đến phễu thu sàn, sau đó phễu thu sàn sẽ thu thập nước thải từ các khu căn hộ của cư dân dẫn đến ống xả thải chính
- Hệ thống van – ống thoát nước sinh hoạt: có nhiệm vụ thu thập và tập trung nước thải của các mặt sàn (các tầng) xuống bể tự hoại của tòa nhà chung cư
- Bể tự hoại chuyên có chức năng xử lý nước thải: giúp lắng cặn chất rắn xuống đáy bể tạo thành bùn, sau đó vi sinh vật kỵ khí trong bể sẽ phân hủy một phần chất hữu cơ trong nước thải, tiếp đó sẽ tách nước và bùn ra, nước trong sẽ dẫn ra ngoài để xử lý tiếp hoặc xả thải.
Xem thêm: https://maybomchimnhapkhau.net/may-bom-tom-mini-la-gi/
- Hệ thống ống thoát nước đưa nước đã xử lý (nước trong) từ bể tự hoại đến nơi thoát nước khu vực
3. Nguyên lý hoạt động
Hệ thống thoát nước chung cư được vận hành theo 2 nguyên lý chính, tùy theo vị trí và độ cao của khu vực thoát nước.
- Thoát tự nhiên (trọng lực): nước sẽ chảy từ cao xuống thấp nhờ sự chênh lệch cao thấp , độ dốc của đường ống và lực hút của trọng lực. Nguyên lý này áp dụng với hầu hết các loại nước thải sinh hoạt và nước mưa trên các tầng cao
- Kết hợp máy bơm nước thải: nước thải khi cần sử dụng máy bơm đều ở tầng thấp, trũng, trong các bể chứa tự hoại hay hố thu, nằm thấp hơn đường ống thoát nước ra tự nhiên nên phải sử dụng bơm nước thải để đẩy nước lên hệ thống thoát nước chung
III. Những yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả của hệ thống cấp thoát nước chung cư
Hệ thống cấp thoát nước đóng vai trò quan trọng trong sinh hoạt đời sống của cư dân tại các tòa nhà chung cư, hệ thống vừa giúp cấp nước đảm bảo sinh hoạt hằng ngày, vừa là bộ phận xử lý các nước thải sinh hoạt tạo ra một cách hiệu quả.
Để vận hành hệ thống đạt hiệu quả tối ưu, chúng ta cần chú ý một số vấn đề nổi bật như sau:
- Thiết kế hệ thống: yêu cầu thiết kế phải đạt quy chuẩn được đề ra tại Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về nhà chung cư (QCVN 01:2021/BXB), và các yêu cầu về kỹ thuật quy định trong Quy chuẩn Hệ thống cấp thoát nước cho nhà và công trình. Nếu thiết kế không đáp ứng được các yêu cầu kỹ thuật và không đảm bảo an toàn cho cư dân thì hiệu quả của hệ thống sẽ giảm đi
- Chất lượng vật liệu : sử dụng vật liệu cho hệ thống phải đảm bảo chất lượng,tránh tình trạng hư hỏng, tắc nghẽn làm giảm hiệu quả hoạt động của cả hệ thống
- Điều kiện môi trường: Tùy vào môi trường sinh hoạt, thời tiết mà có thể đánh giá được mức độ nước thải của hệ thống cấp nước, nên chú trọng chi tiết này khi thiết kế hệ thống thoát nước của chung cư
- Vấn đề bảo trì, quản lý hệ thống: đây là vai trò quan trọng để đảm bảo hệ thống được vận hành tối ưu, giảm thiểu hỏng hóc và tắc nghẽn, dẫn đến giảm thiểu hiệu quả hoạt động của toàn hệ thống
Hệ thống cấp thoát nước chung cư mang tính chất quan trọng, quyết định đến chất lượng cuộc sống của khu vực dân cư đó. Một hệ thống cấp nước đạt tiêu chuẩn là cung cấp đủ nước sinh hoạt đảm bảo cho toàn bộ cư dân của khu vực đó. Cũng như hệ thống cấp nước, hệ thống thoát nước cũng đóng vai trò không kém để đảm bảo vệ sinh, không bị tắt nghẽn, rò rỉ, và gây ô nhiễm trong khu dân cư.
Vì vậy thiết kế hệ thống cấp thoát nước đúng kỹ thuật, lựa chọn vật liệu phù hợp và thi công chuẩn sẽ giúp hệ thống hoạt động ổn định, an toàn và tiết kiệm chi phí
Một hệ thống cấp thoát nước hiệu quả không chỉ đảm bảo tiện nghi cho cư dân mà còn góp phần nâng tầm giá trị cho cả công trình.